◢ مِتسکه (目付)
مِتسکه به موقعیت چشمها هنگام رویارویی با حریف گفته میشود. همچنین به شیوه مشاهده حریف اشاره دارد. از آنجایی که چشمها پنجرههای ذهن هستند و حرکت آنها بازتابی از فعالیت ذهن است، بسیار مهم است که با تمرکز درست، حرکات کل بدن حریف را مشاهده کرد. این روش «اِن-زان-نو-مِتسکه» نام دارد، به معنای نگاه کردن به حریف همانند نگاه به کوههای دوردست.
افزون بر این، باید روش دیدن “کان” را آموخت. کان روشی از دیدن است که در آن فرد به ذات و حقیقت امور مینگرد. دیدِ «کان» یعنی دیدن کنشهای ذهنی حریف. در هنر ایآیدو، مِتسکه به معنای نگاه کردن به نقطهای در فاصله ۹ شاکو (حدود ۳ متر) در جلوی پاها، با چشمهایی نیمهباز و بدون تمرکز افراطی بر یک نقطه خاص است.
در رابطه با مِتسکه در حین اجرای وازا (تکنیک)، چشمها باید همواره جلوتر از حرکت دشمن خیالی قرار گیرند و در هنگام اجرای حرکت «کیری-اوروشی» (برش عمودی)، گویی چشمها هماهنگ با شمشیر حرکت کنند تا کل محیط و حتی دشمن افتاده نیز دیده شوند. در این حالت، گردن نباید آویزان یا خم شود، بلکه چشمها به پایین یا به طرفین نگاه میکنند.
هنگامی که وازا، زانشین و نوتو (غلاف کردن) به پایان میرسند، تمرکز چشمها باید از دشمن به اطراف منتقل شده و زانشین نسبت به محیط حفظ شود.